Op 28 oktober 2021 machtigde de gemeenteraad van Wachtebeke haar College van Burgemeester en Schepenen om verkennende gesprekken te voeren met de naburige gemeenten in het kader van mogelijk fusieplannen.
Verschillende gesprekken tussen de burgemeesters van Lochristi en Wachtebeke overtuigden beide partners van de meerwaarde van een vrijwillige fusie voor beide gemeenten.
Informeel overleg met de fracties van Wachtebeke in de zomer van 2021 leidde tot eensgezindheid om een fusie met Lochristi voor te bereiden.
Informele besprekingen onder leiding van de burgemeester en de voorzitter van de gemeenteraad met alle fracties van Lochristi in de zomer van 2021 leidde tot unanieme eensgezindheid om een fusie met Wachtebeke voor te bereiden.
De lokale besturen Lochristi en Wachtebeke maakten hun plannen om de mogelijkheden om tot vrijwillige samenvoeging over te gaan te onderzoeken, bekend op een gezamenlijk persmoment op 16 december 2021. Voorafgaand aan het persmoment werden de raadsleden, leden bcsd en de medewerkers van de beide lokale besturen op een infomoment door de respectievelijke burgemeesters op de hoogte gebracht.
De colleges van burgemeester en schepenen van 4 maart 2022 (Lochristi) en 7 maart 2022 (Wachtebeke) legden de samenstelling van de stuurgroep vast en bepaalden het mandaat zodat het uitzetten van de grote lijnen met het oog op de opstart van noodzakelijke administratieve voorbereidingen richting beide colleges van burgemeesters en schepenen en beide gemeenteraden in het kader van de intentie tot vrijwillige fusie van gemeenten, kunnen gezet worden.
Het formele proces van de samenvoeging van gemeenten en hun OCMW’s start met een gezamenlijke intentie tot samenvoeging die blijkt uit de principiële beslissingen van de respectievelijke gemeenteraden. Een identieke gemotiveerde principebeslissing van elk van deze gemeenteraden is essentieel alvorens het formele onderzoekstraject voor de daadwerkelijke samenvoeging een start kan nemen. In deze beslissing, die ter kennisname aan de Vlaamse regering bezorgd wordt, leggen de gemeenten ook de datum vast waarop de samenvoeging start. Bovendien zorgt deze principiële beslissing ervoor dat de beide gemeenten evenals de OCMW’s via af te sluiten beheersovereenkomsten een beroep kunnen doen op elkaars personeelsleden.
Verwachtingen ten aanzien van lokale besturen zijn de laatste jaren sterk toegenomen. Er worden steeds meer bevoegdheden en corresponderende taken overgeheveld vanuit de centrale overheden naar de lokale besturen. Ook de verwachtingen van inwoners op het vlak van dienstverlening, leefomgeving, veiligheid, voorzieningen, … naar de lokale besturen nemen sterk toe.
De laatste jaren neemt naast het stijgend verwachtingspatroon ook de complexiteit toe van de maatschappelijke uitdagingen die in de handen van de lokale besturen worden gelegd (denk bvb. aan regiovorming, vervoerregio, BKO-decreet, …) en daarnaast én bovenop alle reguliere taakstellingen worden lokale besturen tevens als bevoorrechte actoren gezien in de aanpak en opvolging van de coronacrisis, vaccinatiecampagne, Oekraïnecrisis, …. Bovendien staat de verhouding tussen deze complexe taakstelling en de beschikbare middelen (personele zowel als financiële) steeds meer onder spanning.
Binnen de Vlaamse regiovorming wordt schaalvergroting van de samenwerkingsverbanden cruciaal. Een daadkrachtige gemeente van gepaste grootte kan hierin een betere rol opnemen.
Een samenvoeging tussen de gemeenten Lochristi en Wachtebeke, incl. hun respectievelijke OCMW’s, biedt beide gemeenten de mogelijkheid om al deze uitdagingen in de toekomst het hoofd te bieden.
Lochristi en Wachtebeke zijn aansluitende gemeenten in referentieregio Gent die met het Puyenbroeck een groot provinciaal domein en een aantrekkelijke recreatieve groenpool delen. Het zijn landelijke gemeenten met een sterke binding. Inwoners van beide gemeenten vinden nu reeds de weg naar elkaars voorzieningen. Bovendien zijn de gemeenten complementair in hun aanbod; Lochristi heeft uitgebreide winkelvoorzieningen en sportinfrastructuur, Wachtebeke beschikt met het Klooster- en Heidebos over nog twee groenpolen. Beide gemeenten hebben een mooi vrijetijdsaanbod en een sterk verenigingsleven.
Onze gemeenten zijn partner in tal van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden: de politiezone Puyenbroeck; de brandweerzone Gent Centrum, Vervoerregio Gent, de ELZ Scheldekracht; de toekomstige woonmaatschappij regio Gent-Oost; IDM; noodplanning; Burensportdienst; gezamenlijk GAS-reglement, streekwerking Leie-Scheldestreek & Oostrand Veneco; …
Na het nemen van de principiële beslissing zullen met behulp van een objectieve studie, o.l.v. een externe partner (incl. opname van de rol van een transitiemanager), de organisatieprofielen van beide gemeenten (incl. financiën, personeel, infrastructuur, netwerk, beleidsvisie– en realisatie, dienstverlening en interne organisatie), de kansen en bedreigingen die een samenvoeging biedt en de gewenste aanpak voor het fusietraject in kaart gebracht worden.
De positieve doelstellingen van een samenvoeging van gemeenten kunnen zeer uiteenlopend zijn en zijn zowel van interne organisatorische aard als op het vlak van dienstverlening.
- Interne organisatie:
- personeel:
- financiële middelen:
- dienstverlening:
- Beleidsvisie:
- netwerk en regiovorming:
- sociale dienstverleningen:
Een fusie tussen beide lokale besturen biedt dus heel wat kansen die de inwoners van beide gemeenten ook rechtstreeks ten goede zullen komen in de vorm van dienstverlening, professionalisering van hun lokale bestuur op ambtelijk vlak en strategische beleidsvorming.
De Vlaamse regering voorziet daarenboven in een financiële stimulans voor de vrijwillige fusies in de vorm van een schuldovername van 400 euro/inwoner voor gemeenten die fusioneren op 1 januari 2025 mits aan de gestelde voorwaarden van het stimuleringsbeleid is voldaan, zoals uiteengezet in het besluit van de Vlaamse Regering inzake voorwaarden schuldovername fusies vanaf 01/01/2025.
Gelet op de waarborgregeling inzake het Gemeentefonds, waarbij art. 10 van het decreet tot vaststelling van de regels dotatie en verdeling Vlaams Gemeentefonds, voorziet dat de nieuwe gemeente minstens evenveel zal ontvangen uit het Gemeentefonds als wat de samengevoegde gemeenten elk afzonderlijk ontvingen.
Deze financiële stimuli zullen de bestuurskracht van de nieuwe gemeente verhogen en normaliter een optimalisering van de beleidsruimte en de dienstverleningen kunnen bieden voor zover de huidige voornoemde trend van alsmaar meer - en vaak onverwachte- bevoegdheden naar het lokaal niveau worden overgeheveld, afvlakt.
In deze principiële beslissing kan reeds een algemeen directeur-coördinator en een financieel directeur-coördinator aangesteld worden die de fusie voorbereiden op het administratieve vlak. Dit nu reeds opnemen en niet wachten tot de goedkeuring van het gezamenlijk voorstel tot samenvoeging van de beide gemeenten, wordt om organisatorische redenen door de stuurgroep ten zeerste aangewezen geacht.
De algemeen directeur, de wnd. algemeen directeur en de financiële directeuren van de beide gemeenten adviseren op 01.04.2022 in consensus het navolgende voorstel van aanstelling van fusie-coördinatoren gunstig, nl. het voornemen om Marianne Morant, algemeen directeur Lochristi als algemeen directeur-coördinator van de samenvoegingsoperatie op ambtelijk niveau aan te duiden, bijgestaan door Lise Gosseye, algemeen directeur wnd. Wachtebeke en Tine De Langhe, financieel directeur Lochristi als financieel directeur-coördinator voor de samenvoegingsoperatie van de financiële aspecten aan te duiden, bijgestaan door Nathalie De Vos, financieel directeur Wachtebeke.
De intentie tot samenvoeging van de gemeenten Lochristi en Wachtebeke wordt gedeeld door de colleges van burgemeester en schepenen van Wachtebeke en Lochristi en wordt voorgelegd aan de respectievelijke gemeenteraden met het oog op de principiële goedkeuring van de samenvoeging van de gemeenten Lochristi en Wachtebeke.
Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017, inzonderheid Titel 8; Vrijwillige samenvoeging van gemeenten
De gemeenteraadsbeslissing van 28 oktober 2021 betreffende het onderzoeken van de mogelijkheden tot fusie.
Artikel 1 De gemeenteraad keurt de vrijwillige samenvoeging van de gemeenten Lochristi en Wachtebeke principieel goed.
Artikel 2 De beoogde samenvoeging wordt vastgelegd op 1 januari 2025.
Artikel 3 De voorgenomen samenvoeging wordt verder onderzocht met het oog op een eventuele goedkeuring van het gezamenlijk voorstel tot samenvoeging door de gemeenteraad en indiening van dit voorstel bij de Vlaamse regering uiterlijk op 31 december 2023.
Er zal een objectieve analyse gemaakt worden die de bestaande situatie en de voor- en nadelen van fusie grondig in kaart brengt.
Artikel 4 Marianne Morant, algemeen directeur van Lochristi wordt aangeduid als algemeen directeur-coördinator van de samenvoegingsoperatie op ambtelijk niveau. Lise Gosseye, algemeen directeur wnd. van Wachtebeke staat haar daarin bij.
Artikel 5 Tine De Langhe, financieel directeur van Lochristi wordt aangeduid als financieel directeur-coördinator van de samenvoegingsoperatie op ambtelijk niveau voor de coördinatie van de financiële aspecten van de samenvoeging. Nathalie De Vos, financieel directeur van Wachtebeke staat haar daarin bij.
Artikel 6 Dit besluit heeft pas uitwerking vanaf en voor zover de gemeenteraad van Lochristi en van Wachtebeke de samenvoegingsoperatie ook principieel goedkeuren.
Artikel 7 Dit besluit wordt door de beide gemeenten gemeld aan de Vlaamse Regering.