Op 28 oktober 2021 machtigde de gemeenteraad van Wachtebeke zijn College van Burgemeester en Schepenen om verkennende gesprekken te voeren met de naburige gemeenten in het kader van mogelijke fusieplannen.
Verschillende gesprekken tussen de burgemeesters van Lochristi en Wachtebeke overtuigden beide partners van de meerwaarde van een vrijwillige fusie voor beide gemeenten.
Informeel overleg met de fracties van Wachtebeke in de zomer van 2021 leidde tot eensgezindheid om een fusie met Lochristi voor te bereiden.
Informele besprekingen onder leiding van de burgemeester en de voorzitter van de gemeenteraad met alle fracties van Lochristi in de zomer van 2021 leidde tot unanieme eensgezindheid om een fusie met Wachtebeke voor te bereiden.
De lokale besturen Lochristi en Wachtebeke maakten hun plannen om de mogelijkheden om tot vrijwillige samenvoeging over te gaan te onderzoeken, bekend op een gezamenlijk persmoment op 16 december 2021. Voorafgaand aan het persmoment werden de raadsleden, de leden van het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst en de medewerkers van de beide lokale besturen op een infomoment door de respectievelijke burgemeesters op de hoogte gebracht.
De colleges van burgemeester en schepenen van 4 maart 2022 (Lochristi) en 7 maart 2022 (Wachtebeke) legden de samenstelling van de stuurgroep vast en bepaalden het mandaat zodat het uitzetten van de grote lijnen met het oog op de opstart van noodzakelijke administratieve voorbereidingen richting beide colleges van burgemeesters en schepenen en beide gemeenteraden in het kader van de intentie tot vrijwillige fusie van gemeenten, konden gezet worden.
Vanaf het tweede kwartaal 2023 werd de samenstelling van de stuurgroep uitgebreid naar alle leden van beide colleges en werd de naam van de stuurgroep gewijzigd in fusiecollege.
De gemeenteraad van het lokaal bestuur Wachtebeke nam op 19 mei 2022 de principiële beslissing tot vrijwillige samenvoeging met de gemeente Lochristi.
De gemeenteraad van het lokaal bestuur Lochristi nam op 23 mei 2022 de principiële beslissing tot vrijwillige samenvoeging met de gemeente Wachtebeke.
Door middel van het collegebesluit van 17 juni 2022 houdende Machtiging Poolstok externe begeleiding vrijwillige samenvoeging Lochristi – Wachtebeke, werd de opdracht voor de externe begeleiding in het kader van de intentie tot vrijwillige fusie gegund aan Mondea bvba
Hierna werd het traject naar de beoogde samenvoeging verdergezet onder coördinatie van een externe transitiemanager van de firma Mondea, Hannes Raes (die in maart 2023 werd opgevolgd door Matthias Vandamme), de algemeen directeur-coördinator Marianne Morant, bijgestaan door algemeen directeur Lise Gosseye en financieel directeur-coördinator Tine De Langhe, bijgestaan door financieel directeur Nathalie De Vos.
Het rapport ‘Fusie in cijfers’ enerzijds en de Kompasnota, die werd goedgekeurd in de gemeenteraad van 27 maart 2023 (Lochristi) en 30 maart 2023 (Wachtebeke), anderzijds, vormen de basis van het gezamenlijk voorstel tot samenvoeging.
De intentie tot samenvoeging werd besproken op volgende momenten:
Infomoment voor de raads- en BCSD-leden op 9 november 2022
Infomoment voor de personeelsleden op 15 november 2022
Infomoment voor de raads- en BCSD-leden met voorstelling en bespreking van de Kompasnota op 8 maart 2023
Infomoment voor de personeelsleden met voorstelling en bespreking van de Kompasnota op 14 maart 2023
Infosessies voor de bewoners:
Infomoment voor de raads- en BCSD-leden op 9 november 2023 met voorstelling en bespreking van het voorstel van definitieve vrijwillige samenvoeging van de gemeenten Lochristi en Wachtebeke
Verwachtingen ten aanzien van lokale besturen zijn de laatste jaren sterk toegenomen. Er worden steeds meer bevoegdheden en corresponderende taken overgeheveld vanuit de centrale overheden naar de lokale besturen. Ook de verwachtingen van inwoners op het vlak van dienstverlening, leefomgeving, veiligheid, voorzieningen, … naar de lokale besturen nemen sterk toe.
De laatste jaren neemt, naast het stijgend verwachtingspatroon, ook de complexiteit toe van de maatschappelijke uitdagingen die in de handen van de lokale besturen worden gelegd (denk bvb. aan regiovorming, vervoerregio, BKO-decreet, …) en daarnaast én bovenop alle reguliere taakstellingen worden lokale besturen tevens als bevoorrechte actoren gezien in de aanpak en opvolging van de coronacrisis, vaccinatiecampagne, Oekraïnecrisis, …. Bovendien staat de verhouding tussen deze complexe taakstelling en de beschikbare middelen (personele zowel als financiële) steeds meer onder spanning.
Binnen de Vlaamse regiovorming wordt schaalvergroting van de samenwerkingsverbanden cruciaal. Een daadkrachtige gemeente van gepaste grootte kan hierin een betere rol opnemen.
Een samenvoeging tussen de gemeenten Lochristi en Wachtebeke, incl. hun respectievelijke OCMW’s, biedt beide gemeenten de mogelijkheid om al deze uitdagingen in de toekomst het hoofd te bieden.
Lochristi en Wachtebeke zijn aansluitende gemeenten in referentieregio Gent die met Puyenbroeck een groot provinciaal domein en een aantrekkelijke recreatieve groenpool delen. Het zijn landelijke gemeenten met een sterke binding. Inwoners van beide gemeenten vinden nu reeds de weg naar elkaars voorzieningen. Bovendien zijn de gemeenten complementair in hun aanbod; Lochristi heeft uitgebreide winkelvoorzieningen en sportinfrastructuur, Wachtebeke beschikt met het Klooster- en Heidebos over nog twee groenpolen. Beide gemeenten hebben een mooi vrijetijdsaanbod en een sterk verenigingsleven.
Beide gemeenten zijn partner in tal van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden: de politiezone Puyenbroeck; de brandweerzone Gent Centrum, Vervoerregio Gent, de ELZ Scheldekracht; de toekomstige woonmaatschappij regio Gent-Oost; IDM; noodplanning; Burensportdienst; gezamenlijk GAS-reglement, streekwerking Leie-Scheldestreek & Oostrand Veneco, …
De positieve doelstellingen van een samenvoeging van gemeenten kunnen zeer uiteenlopend zijn en zijn zowel van interne organisatorische aard als op het vlak van dienstverlening.
* Interne organisatie:
sterker maken van de eigen organisatie
verminderde afhankelijkheid van externe dienstverleners
verdwijnen van eenmansdiensten
meer specialisatie van personeel
…
* personeel:
minder afhankelijk van een kleine personeelsbezetting
meer mogelijkheden voor het aantrekken en behouden van bekwaam personeel
meer ontwikkelings- en doorgroeimogelijkheden voor het eigen personeel
…
* financiële middelen:
schuldovername ten bedrage van 400 euro per inwoner
efficiëntiewinsten door schaalvoordelen
daling van politieke personeelskost
…
* dienstverlening:
mogelijkheid tot realiseren van publieke voorzieningen die de besturen alleen niet kunnen aanbieden
ruimere voorzieningen en een betere dienstverlening, bijvoorbeeld door meer aangepaste openingstijden
organisatie van facilitaire diensten
…
* Beleidsvisie:
beter onderbouwde strategische beleidskeuzes
groter grondgebied waarbinnen de besturen meer verantwoorde beleidskeuzes kunnen maken over mobiliteit, ruimtelijke ordening of de inplanting van publieke voorzieningen
…
* netwerk en regiovorming:
actieve rol en betere opvolging van de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
grotere doorzettingsmacht van het bestuur binnen de regio
…
* sociale dienstverleningen:
professionalisering van het zorgbeleid door grotere omkadering
efficiëntiewinsten in facilitaire diensten door schaalvergroting
…
Een fusie tussen beide lokale besturen biedt dus heel wat kansen die de inwoners van beide gemeenten ook rechtstreeks ten goede zullen komen in de vorm van dienstverlening, professionalisering van hun lokale bestuur op ambtelijk vlak en strategische beleidsvorming.
De Vlaamse regering voorziet daarenboven in een financiële stimulans voor de vrijwillige fusies in de vorm van een schuldovername van 400 euro/inwoner voor gemeenten die fusioneren op 1 januari 2025 mits aan de gestelde voorwaarden van het stimuleringsbeleid is voldaan, zoals uiteengezet in het besluit van de Vlaamse Regering inzake voorwaarden schuldovername fusies vanaf 01/01/2025.
Gelet op de waarborgregeling inzake het Gemeentefonds, waarbij art. 10 van het decreet tot vaststelling van de regels dotatie en verdeling Vlaams Gemeentefonds, voorziet dat de nieuwe gemeente minstens evenveel zal ontvangen uit het Gemeentefonds als wat de samengevoegde gemeenten elk afzonderlijk ontvingen.
Deze financiële stimuli zullen de bestuurskracht van de nieuwe gemeente verhogen en normaliter een optimalisering van de beleidsruimte en de dienstverleningen kunnen bieden voor zover de huidige voornoemde trend van alsmaar meer - en vaak onverwachte- bevoegdheden naar het lokaal niveau worden overgeheveld, afvlakt.
Dit gezamenlijk voorstel tot samenvoeging wordt gesteund door de colleges van burgemeester en schepenen van Lochristi en Wachtebeke, en werd op (datum) voorgelegd aan de gemeenteraad van Wachtebeke die hieraan zijn goedkeuring gegeven heeft.
Inspraak, advies en bijlagen
Het rapport ‘Fusie in cijfers’, zoals toegelicht aan de raads- en BCSD-leden tijdens het infomoment van 8 maart 2023
De Kompasnota ‘Samen naar het nieuwe Lochristi’, zoals goedgekeurd door de gemeenteraden van Lochristi (zitting van 27 maart 2023) en Wachtebeke (30 maart 2023) en die zal ondertekend worden door de gemeenteraadsleden van Lochristi en Wachtebeke in zitting van de gemeenteraad van Lochristi op 27 november
Het gemeenteraadsbesluit van 19 mei 2022 van de gemeente Wachtebeke houdende de principiële beslissing tot vrijwillige samenvoeging van de gemeenten Lochristi en Wachtebeke
Het gemeenteraadsbesluit van 23 mei 2022 van de gemeente Lochristi houdende de principiële beslissing tot vrijwillige samenvoeging van de gemeenten Lochristi en Wachtebeke
Het collegebesluit van Lochristi 4 maart 2022 en van Wachtebeke van 7 maart 2022 houdende vaststellen stuurgroep in het kader van intentie vrijwillige fusie gemeenten en bepalen mandaat
Het gemeenteraadsbesluit van Wachtebeke van 21 april 2022 waarin Lochristi aangesteld wordt als opdrachtgevende overheid voor de gunning van de opdracht externe begeleiding
Het collegebesluit van Lochristi van 17 juni 2022 houdende Machtiging Poolstok externe begeleiding vrijwillige samenvoeging Lochristi – Wachtebeke, waarbij de opdracht voor de externe begeleiding in het kader van de intentie tot vrijwillige fusie gegund werd aan Mondea bvba
Het collegebesluit van Lochristi 21 oktober 2022 en van Wachtebeke van 31 oktober 2022 houdende mandatering stuurgroep en fusieteam
Artikel 1 De gemeenteraad keurt de definitieve beslissing tot vrijwillige samenvoeging van de gemeenten Lochristi en Wachtebeke goed.
Artikel 2 De beoogde samenvoegingsdatum is 1 januari 2025.
Artikel 3 De grens van de nieuwe gemeente bestaat uit de buitengrenzen van de samengevoegde gemeenten Lochristi en Wachtebeke, zoals bijgehouden door de Administratie Opmetingen en Waarderingen binnen de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie van de Federale Overheidsdienst Financiën. De binnengrens tussen de samengevoegde gemeenten vervalt.
Artikel 4 Het voorstel van naam voor de nieuwe gemeente is Lochristi.
Artikel 5 De gemeenteraad stelt voor dat de nieuwe gemeente zal behoren tot de provincie Oost-Vlaanderen, politiezone Puyenbroeck, hulpverleningszone Centrum, gerechtelijk kanton Zelzate, kieskanton Lochristi, provinciedistrict Gent, regio Gent.
Artikel 6 Matthias Vandamme van de firma Mondea, wordt aangeduid als (externe) transitiemanager van de samenvoegoperatie.
Artikel 7 De Vlaamse Regering wordt in kennis gesteld van dit gezamenlijk voorstel tot samenvoeging uiterlijk op 31 december 2023.